Naselje Zlatibor
Do kraja 19. veka predeo Zlatibora koji je danas moderno naselje i turistički centar istoimene planine, bili su samo pašnjaci i livade na kojima su svoju stoku napasili meštani Čajetine i okolnih sela. Prvi zidani objekat na tom prostoru bila je česma, podignuta u čast posete kralja Aleksandra I Obrenovića, kome je pored izvora Kulaševac upriličen doček 20. avgusta 1893. godine. U znak sećanja na taj svečani događaj izvor je preimenovan u Kraljeva voda, a isti naziv ponelo je i naselje koje se kasnije razvilo oko česme. Česma kralja Aleksandra i danas stoji na istom mestu, u samom srcu turističkog centra planine i svedoči o dugoj tradiciji razvoja turizma Zlatibora. Krajem leta 1905. godine Zlatibor posećuje i kralj Petar I Karađorđević nakon čega se gradi i prvi hotel “Kraljeva Voda”, sa 40 smeštajnih jedinica, koji radi sve početka Prvog svetskog rata.
Nakon završetka rata, pored već postojećeg hotela, na Kraljevim vodama grade se vile “Čigota” i “Beograd” sa ukupnim kapacitom od 65 ležaja. Nedaleko od ovih vila ubrzo niče i restoran “ Švajcarija” uz koji se gradi 11 drvenih paviljona, a otvara se i odmaralište “Invalidski dom”. Početkom tridesetih godina Kraljeva voda dobija prvi urbanistički plan, a oblast iznad Kraljeve česme podeljena je na 50 placeva, koji su bili namenji izgradnji privatnih vila i letnjikovaca. Pred Drugi svetski rat Kraljeva voda imala je 21 objekat. U tom periodu velika pažnja posvećena je estetskom uređenju prostora. Kraljeva Voda je bilo naselje koje je imalo vodovod, uređenu kanalizaciju, autobusku liniju za Čajetinu i Užice, urbanistički i regulacioni plan. Svuda po naselju bile su trasirane lepo uređene staze za šetanje i javne česme koje su bile osvetljene uličnom rasvetom.
Uporedo sa razvojem Kraljevih voda, razvija se i naselje Palisad koji je danas urbanistički spojen sa ostatkom naseljenog mesta. Već početkom tridesetih godina Palisad je imao tri gostionice, restoran i desetak bungalova. Godine 1936. gradi se restoran Sloboda i manji depadans, pa je veoma brzo prostor Palisada bio ispunjen zidanim vilama i drvenim letnjikovcima. Na ovom prostoru nalazi se i jedna od najlepših vila iz tog perioda, vila Aleksandra Pavlovića, kasnije nacionalizovana i proglešena za Titovu vilu, a danas je zbog svoje lepote i arhitektonske skladnosti i zvaničnio proglašena za spomenik kulture.
Period nakon završetka Drugog svetskog rata obeležile su akcije obnove i saniranja posledica rata. Kako je posle rata došlo do političkih i društvenih promena u zemlji, naselje Kraljeva Voda 7. maja 1946. godine menja naziv u Partizanske Vode, u znak sećanja na partizanske ranjenike koji su streljani 1941. godine.
U decembru 1947. godine završeni su radovi na izgradnji jezera u centru tadašnjeg naselja. Na taj način Partizanske Vode dobijaju svojevrsnu turističku atrakciju, koja je i danas simbol celog Zlatibora i centar mnogih zbivanja na planini.
Unapređenje turizma i ugostiteljstva na području posleratnog Zlatibora u značajnijom meri počinje 60-tih godina dvadesetog veka. U julu 1964. godine, na uzvišenju iznad jezera, gradi se prvi moderan hotel, “Palisad”. Pored hotela “Palisad”, na Zlatiboru se gradi još nekoliko hotela od kojih mnogi i danas uspešno posluju. Zajednica osiguranja imovine i lica gradi odmaralište “Dunav”, Trgovinsko preduzeće “Jugoslavija” otvara hotel “Zlatibor”, današnji “Zlatibor Mona”, firma PIK Zlatibor gradi čuveni hotel “Zelenkada”, a sa radom počinje i hotel “Jugopetrol”. Partizanske Vode dobijaju potpuno nove, moderne objekte koji odgovaraju svim standardima i zahtevima turista. Pored brojnih hotela period ubrzanog razvoja turizma na Zlatiboru obeležila je i gradnja odmarališta, od kojih je najveće studentsko odmaralište “Ratko Mitrović” koje i danas posluje.
Kako je današnje turističko naselje kroz istoriju nosilo nekoliko naziva (najpre je bio Kulaševac, zatim Kraljeva Voda pa Partizanske Vode) da bi se izbegla neslaganja i rešila politička pitanja oko imena mesta, 1992. godine dotadašnje Partizanske vode menjaju naziv Zlatibor, a to ime ostalo je i do danas.
Kraj 20. i početak 21. veka takođe obeležava izgradnja modernih hotela na Zlatiboru: hotel Olimp, Iris, Mir, Mons, Buket... Modernu epohu zlatiborskog turizma obeležava i gradnja prvog hotela sa pet zvezdica “Grand Tornik” i "Tornik Sky".
U cilju pospešivanja razvoja turzma, kao mera unapređenja turističkog mesta bila je gradnja privatnih vila i vikendica, a poslednjih godina grade se moderna apartmanska naselja i kompleksi, spa centri i luksuzne vile.
Zlatibor je danas moderno turističko naselje koje se sve više razvija. U naselju postoji osmogodišnja osnovna škola, vrtić, hram posvećen Preobraženju Gospodnjem, biblioteka, Kulturni centar sa galerijom i bioskopsko-pozorišnom dvoranom, pošta, ambulanuta, banke... sve što je neophodno za normalno funkcionisanje sve većeg broja meštana, ali i turista kojih je iz godine u godinu sve više. Zlatibor se može pohvaliti velikim brojem sadržaja koju su na raspolaganju gostima. Pored različitih vidova smeštaja, Zlatibor bogat je i tematskim zabavnim parkovima, brojnim kafe restoranima, pa zajedno sa planinom čiji je turistički centar predstavlja jednu od najposećenijih turističkih destinacija u zemlji.
